Ένα “τσεκ απ” στην οικονομία του Trump λίγο πριν τις ενδιάμεσες εκλογές των ΗΠΑ

Του Chuck Jones

Οι ενδιάμεσες εκλογές των ΗΠΑ είναι μόλις 12 ημέρες μακριά και η πρώτη εκτίμηση για το ΑΕΠ που δημοσιοποιήθηκε την Παρασκευή, έδειξε ρυθμό ανάπτυξης 3,5% σε βάση τριμήνου. Αυτό συνιστά μείωση από το 4,2% του τριμήνου του Ιουνίου αλλά είναι ελαφρώς καλύτερο των προβλέψεων. Για να εξομαλυνθεί η τυχόν απότομη αύξηση ή πτώση ενός μεμονωμένου τριμήνου, η αμερικανική οικονομία “έτρεξε” με ρυθμό 3% σε βάση έτους, ελαφρώς ταχύτερο σε σχέση με το 2,9% του προηγούμενου τριμήνου.

Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις μεγάλοι άγνωστοι παράγοντες που θα επηρεάσουν την οικονομία των ΗΠΑ στο μέλλον.

-Το εάν θα φθίνουν τα οφέλη από τις φορολογικές περικοπές το επόμενο έτος και  εάν θα αντικατασταθούν από ανησυχίες για το ολοένα και διογκούμενο έλλειμμα προϋπολογισμού 1 τρισ. δολαρίων

-Το πόσο θα μπορούσαν να επηρεάσουν οι δασμοί του Trump την οικονομία

-Το εάν θα επηρεάσουν αρνητικά την οικονομία οι συνεχιζόμενες αυξήσεις επιτοκίων

Πόση από την οικονομική ανάπτυξη οφείλεται στις φορολογικές περικοπές; Και θα μπορούσαν αυτές να αποδειχθούν ένα προσωρινό τονωτικό η επίδραση του οποίου γρήγορα θα ατονήσει; Το τελικό ετήσιο ομοσπονδιακό έλλειμμα του 1 τρισ. δολαρίων (ή και παραπάνω από το επόμενο έτος) θα μπορούσε να έχει σημαντικές αρνητικές μακροπρόθεσμες συνέπειες.

Ο δασμολογικός πόλεμος του Trump θα μπορούσε να επηρεάσει την οικονομία όχι μόνο βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα, καθώς οι χώρες θα μπορούσαν να προσαρμόσουν τις εγχώριες πολιτικές τους εάν πιστέψουν ότι οι ΗΠΑ δεν είναι αξιόπιστος εμπορικός εταίρος. Για παράδειγμα, η Κίνα θα μπορούσε να επικεντρωθεί περισσότερο στην αύξηση της παραγωγής σόγιας, κάτι που θα είχε μακροπρόθεσμο αντίκτυπο για τους αγρότες των ΗΠΑ.

Η Fed έχει αυξήσει το βασικό επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων τρεις φορές φέτος και φαίνεται πως θα το επαναλάβει το Δεκέμβριο και ενδεχομένως άλλες τρεις φορές το 2019. Ενώ τα επιτόκια παραμένουν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, η περαιτέρω αύξηση θα μπορούσε να επηρεάσει τη στέγαση, τις αγορές αυτοκινήτων και τις επιχειρηματικές επενδύσεις. ​​​​

Ακολουθούν μερικοί δείκτες που αξίζει να αναφερθούν:

Το ΑΕΠ βρήκε στήριξη στην ανάπτυξη των αποθεμάτων αλλά επλήγη από τις εξαγωγές

Σε κάθε τρίμηνο, τα βασικά συστατικά (προσωπική κατανάλωση, ιδιωτική εγχώρια επένδυση, μεταβολές αποθεμάτων και εισαγωγές & εξαγορές) μπορούν να παρουσιάσουν έντονες διακυμάνσεις, όπως συνέβη και με το τελευταίο τρίμηνο. Εάν παράγοντας ώθησης του ΑΕΠ ήταν η αύξηση των αποθεμάτων κατά λίγο πάνω από 2,1%, που εν πολλοίς αντισταθμίστηκε από τη συρρίκνωση των εξαγωγών κατά 1,7%.

Η αύξηση της απασχόλησης ακολουθεί την 5ετή τάση της

Η οικονομία είναι σε τροχιά να προσθέσει 2,5 εκατομμύρια θέσεις απασχόλησης φέτος, μέγεθος υψηλότερο σε σχέση με αυτό του 2016 και του 2017, αλλά χαμηλότερο σε σχέση με το 2014 και 2015. Θα είναι δύσκολο να ξεπεραστούν οι 2,71 εκατομμύρια θέσεις του 2015, λόγω των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στο να βρουν εργαζόμενους με τις σωστές δεξιότητες.

Ο S&P 500 πλήττεται από τους δασμούς και τα υψηλότερα επιτόκια

Με βάση τις συναλλαγές έως την Παρασκευή, ο S&P 500 έχει ενισχυθεί 23% από όταν εξελέγη ο Donald Trump αλλά έχει χάσει 9% της αξίας του το τελευταίο τρίμηνο και κινείται 1% χαμηλότερα από τις αρχές του έτους. Ενώ η κερδοφορία των επιχειρήσεων έχει αυξηθεί κατά περίπου 20% φέτος με ώθηση από τις φορολογικές περικοπές, οι ανησυχίες γύρω από τη βραδύτερη αύξηση των κερδών το επόμενο έτος, τον πόλεμο των δασμών και τα υψηλότερα επιτόκια έχουν κάνει την αγορά “τρενάκι του τρόμου”.

Ο δομικός πληθωρισμός παραμένει πάνω από 2%

Ο δείκτης τιμών καταναλωτή έχει ξεπεράσει το στόχο του 2% της Fed. Εξαιρουμένων των τιμών τροφίμων και ενέργειας, δεδομένου ότι μπορεί να είναι ευμετάβλητες, ο δομικός CPI τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο ήταν 2,2%. Εάν ο δομικός δείκτης παραμείνει πάνω από το 2%, δίδεται άλλος ένας λόγος στην Fed να συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια.

Το ομοσπονδιακό έλλειμμα θα υπερβεί τα 1 τρισ. δολάρια

Το ομοσπονδιακό έλλειμμα έφτασε στο υψηλό του 1,4 τρισ. δολαρίων το 2009 εξαιτίας της Μεγάλης Ύφεσης και υποχώρησε στο χαμηλό των 438 δισ. δολαρίων το 2015. Αυξήθηκε στα 666 δισ. δολάρια το οικονομικό έτος 2017 (τελευταίος προϋπολογισμός του Obama) αλλά μετά τις φοροελαφρύνσεις του Trump αναμένεται να υπερβεί το 1 τρισ. δολάρια τη χρήση 2019, έχοντας προσγειωθεί στα 779 δισ. δολάρια τη χρήση του 2018. Εάν η οικονομία δεν καταφέρει να παράγει με συνέπεια ανάπτυξη 3% ή και υψηλότερη, το έλλειμμα θα παραμείνει πιθανότατα πάνω από το 1 τρισ. δολάρια.

Το εμπορικό έλλειμμα έχει αυξηθεί επί θητείας Trump

Αφού “αιωρήθηκε” γύρω από τα 500 δισ. δολάρια τα τελευταία τρία χρόνια της προεδρίας του Obama, διογκώθηκε στα 552 δισ. δολάρια το 2017 και ανήλθε στα 583 δισ. δολάρια τους τελευταίους 12 μήνες. Ενώ ο Trump αντιτίθεται στο εμπόριο, η αύξηση του ελλείμματος οφείλεται κατά κύριο λόγο στη δύναμη της αμερικανικής οικονομίας (καλό πράγμα). Ο Trump έχει δίκιο ότι συγκεκριμένοι κλάδοι και οι πολίτες επηρεάζονται αρνητικά από τις εμπορικές πρακτικές άλλων χωρών. Ωστόσο, παραβλέπει το γεγονός ότι το όφελος που αντλούν οι Αμερικανοί καταναλωτές από προϊόντα άλλων χωρών.