Οι δώδεκα παρεμβάσεις της κυβέρνησης στην οικονομία – Τι αλλάζει

Τοποθέτηση του Υπουργού Οικονομικών κ. Χρήστου Σταϊκούρα
για την εξειδίκευση του πακέτου οικονομικών παρεμβάσεων που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης στο Thessaloniki Helexpo Forum

Η χώρα μας, όπως και ολόκληρος ο πλανήτης, εξακολουθεί να βιώνει μία πρωτόγνωρα δύσκολη κατάσταση, με πολύ υψηλό βαθμό αβεβαιότητας, εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού.
Από την αρχή αυτής της δοκιμασίας, η Κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι δρα έγκαιρα, υπεύθυνα, μεθοδικά και αποφασιστικά, ώστε οι οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης να είναι όσο το δυνατόν μικρότερες και όσο το δυνατόν ταχύτερα αναστρέψιμες.
Παρακολουθεί την εξέλιξη της πανδημίας και τις υποδείξεις των ειδικών και ενισχύει, διαρκώς, το «οπλοστάσιό» της, με επιπλέον πόρους και εργαλεία.
Με αυτό τον τρόπο ανταποκρινόμαστε στις ξεχωριστές απαιτήσεις κάθε φάσης της υγειονομικής κρίσης, και προχωράμε, όταν κρίνεται αναγκαίο, στην υλοποίηση νέων παρεμβάσεων, καθώς και στην επέκταση, τη διεύρυνση και τη βελτίωση των υφιστάμενων.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε μία δέσμη 12 οικονομικών μέτρων, που έχουν ως στόχο τη στήριξη της μεσαίας τάξης και της εργασίας, την προστασία των εισοδημάτων, την ενδυνάμωση της παραγωγικής διαδικασίας, την ενίσχυση των πράσινων και ψηφιακών επενδύσεων, και την τόνωση της κοινωνικής συνοχής.
Μέτρα που έχουν ως στόχο την ενίσχυση τόσο της ζήτησης όσο και της προσφοράς, η οποία είναι απαραίτητη για την ανάκαμψη της οικονομίας.
Επαναλαμβάνω τις 12 παρεμβάσεις, προσθέτοντας το κόστος της κάθε μίας:
1. Μείωση ασφαλιστικών εισφορών εργοδοτών και μισθωτών του ιδιωτικού τομέα κατά 3 μονάδες για το 2021.
Κόστος: 820 εκατ. ευρώ.
2. Κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες.
Κόστος: 770 εκατ. ευρώ.
3. Θεσμοθέτηση προγράμματος επιδότησης 100.000 νέων θέσεων εργασίας.
Κόστος: 350 εκατ. ευρώ.
4. Επέκταση του προγράμματος «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» έως το τέλος του 2020.
Κόστος: 190 εκατ. ευρώ.
Ενώ συνεχίζεται η δυνατότητα προσωρινής αναστολής συμβάσεων σε συγκεκριμένους κλάδους.
Κόστος: 330 εκατ. ευρώ.
5. Υλοποίηση 3ου κύκλου Επιστρεπτέας Προκαταβολής, και δρομολόγηση 4ου.
Κόστος: 2,1 δισ. ευρώ.
6. Θέσπιση του μέτρου των υπερ-εκπτώσεων για ψηφιακές και πράσινες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου.
Θα υπάρξει μικρή απώλεια εσόδων, η οποία εξαρτάται από το ύψος των επενδύσεων που θα πραγματοποιηθούν.
7. Καταβολή των αναδρομικών των συνταξιούχων και πίστωση ποσών λόγω του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων.
Κόστος: 1,86 δισ. ευρώ.
8. Κατάργηση του ΕΝΦΙΑ για κατοίκους μικρών, ακριτικών νησιών της χώρας.
Κόστος: 1,5 εκατ. ευρώ ετησίως.
9. Παράταση της προθεσμίας καταβολής κάθε φορολογικής και ασφαλιστικής οφειλής για όσους πλήττονται από τον κορονοϊό.
10. Παράταση της εφαρμογής μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ για συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες.
Κόστος: 150 εκατ. ευρώ.
11. Αναστολή πλειστηριασμών για την 1η κατοικία των ευάλωτων νοικοκυριών μέχρι το τέλος του 2020.
12. Παράταση των επιδομάτων ανεργίας και μείωση του αριθμού των απαιτούμενων ενσήμων για τους εποχικά εργαζόμενους.
Κόστος: 230 εκατ. ευρώ.

Η συνολική αξία αυτών των μέτρων ανέρχεται στα 6,8 δισ. ευρώ.
Η συνολική ενίσχυση της οικονομίας το προσεχές διάστημα, προσθέτοντας και τους πόρους που θα διοχετευθούν μέσω του τραπεζικού συστήματος, θα ανέλθει περίπου στα 10 δισ. ευρώ.
Ενώ διατηρούμε και εφεδρείες για μελλοντικές παρεμβάσεις, ανάλογα με τη δυναμική των εξελίξεων.

Θα προχωρήσω σε μία αναλυτικότερη περιγραφή των μέτρων που αφορούν, κατά κύριο λόγο, το Υπουργείο Οικονομικών.
Για τα μέτρα που σχετίζονται με τον χώρο της εργασίας, θα μιλήσει, στη συνέχεια, ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κ. Βρούτσης.

1ο Μέτρο: Αναστολή της καταβολής εισφοράς αλληλεγγύης για το έτος 2021.
Από την εφαρμογή αυτού του μέτρου ωφελούνται περίπου 1,2 εκατ. μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα, ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες και εισοδηματίες που υπόκεινται σε εισφορά αλληλεγγύης.
Από την αναστολή αυτή εξαιρούνται μόνο τα εισοδήματα από συντάξεις και τα εισοδήματα από μισθωτή εργασία που καταβάλλονται σε υπαλλήλους του δημοσίου τομέα.
Ωστόσο, ωφελούνται και οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι συνταξιούχοι που έχουν επιπλέον εισοδήματα από τυχόν άλλες πηγές, όπως π.χ. ενοίκια, αφού η απαλλαγή αφορά εισοδήματα και όχι φορολογούμενους.
Η εισφορά αλληλεγγύης που αναστέλλεται το 2021 αφορά το φορολογικό έτος 2020 για τα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα, κεφάλαιο και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου (ενοίκιο, μερίσματα, τόκοι κ.ά.), και το φορολογικό έτος 2021 για τα εισοδήματα από μισθωτή εργασία, καθώς η τελευταία παρακρατείται εντός του φορολογικού έτους.
Με αυτό τον τρόπο μηδενίζεται, από τον Ιανουάριο του 2021, η μηνιαία παρακράτηση για εισφορά αλληλεγγύης που διενεργείται στη μισθοδοσία των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, ενώ οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι αγρότες και οι εισοδηματίες δεν θα πληρώσουν εισφορά αλληλεγγύης κατά την εκκαθάριση της φορολογικής τους δήλωσης του φορολογικού έτους 2020.
Επιπλέον, για όσους δημόσιους υπαλλήλους και συνταξιούχους έχουν εισοδήματα και από άλλες πηγές, δεν θα υπολογίζεται η εισφορά αλληλεγγύης για τις πηγές αυτών των εισοδημάτων.
Το μέτρο αυτό προσβλέπει στην ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας, ο οποίος έχει πληγεί ιδιαίτερα από την πανδημία, στην προώθηση των επενδύσεων και στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης.

2ο Μέτρο: 3ος Κύκλος Επιστρεπτέας Προκαταβολής.
Στον 3ο κύκλο της Επιστρεπτέας Προκαταβολής, που αφορά τα ακαθάριστα έσοδα της περιόδου Ιανουαρίου – Αυγούστου 2020, διευρύνεται σημαντικά το πεδίο των δικαιούχων.
Μπορούν να ενταχθούν ιδιωτικές επιχειρήσεις κάθε νομικής μορφής, ανεξαρτήτως ΚΑΔ, όπως και ατομικές επιχειρήσεις χωρίς εργαζόμενους, εφόσον διαθέτουν φορολογική ταμειακή μηχανή, ενώ, για πρώτη φορά, δίνεται δυνατότητα συμμετοχής σε:
 Ατομικές επιχειρήσεις χωρίς εργαζόμενους και χωρίς φορολογική ταμειακή μηχανή που δραστηριοποιούνται σε κλάδους που πλήττονται ιδιαίτερα, όπως είναι οι μεταφορές, ο πολιτισμός, ο αθλητισμός και ο τουρισμός.
 Ατομικές επιχειρήσεις χωρίς εργαζόμενους και χωρίς φορολογική ταμειακή μηχανή, οι οποίες έχουν την έδρα τους σε περιοχές της Εύβοιας, που τον περασμένο μήνα επλήγησαν από τη φυσική καταστροφή, ανεξαρτήτως κλάδου.
 Μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις υποκείμενες σε ΦΠΑ.
Το συνολικό ύψος της διαθέσιμης χρηματοδοτικής ενίσχυσης ανέρχεται στα 1,5 δισ. ευρώ, ενώ δρομολογείται και 4ος κύκλος, ύψους 600 εκατ. ευρώ.
Έτσι, η συνολική στήριξη του κράτους προς τις επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρές και μικρομεσαίες, μέσω της Επιστρεπτέας Προκαταβολής, αναμένεται να ξεπεράσει τα 4,1 δισ. ευρώ.
Αναλυτικότερα στοιχεία για τους δικαιούχους υπάρχουν στην ΚΥΑ που έχει ήδη δημοσιευτεί.
Μέχρι σήμερα έχουν υποβληθεί 59.670 αιτήσεις.
Η προθεσμία για τις αιτήσεις ενδιαφέροντος λήγει τη Δευτέρα, 21 Σεπτεμβρίου 2020.

3ο Μέτρο: Υπερ-εκπτώσεις για ψηφιακές και πράσινες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου.
Μετά την παροχή κινήτρων, που ήδη έχουμε νομοθετήσει, για δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας, παρέχουμε ισχυρό φορολογικό κίνητρο και για την πραγματοποίηση επενδύσεων σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση.
Το κίνητρο θα ισχύσει για τρία έτη, από το 2021 μέχρι το 2023.
Ειδικότερα, εισάγεται ισχυρό φορολογικό κίνητρο, με τη μορφή υπερ-έκπτωσης σε ποσοστό ΣΥΝΟΛΙΚΑ 200% των δαπανών αυτών.
Οι δαπάνες αυτές θα εκπίπτουν από τα καθαρά κέρδη σε ποσοστό 100%, δηλαδή εξω-λογιστικά, με την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
Η έκπτωση αυτή αποτελεί πρόσθετο κίνητρο, πέραν της συνήθους έκπτωσης των δαπανών αυτών, που ήδη εφαρμόζεται με βάση τις υφιστάμενες διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος.
Συνεπώς, οι δαπάνες αυτές θα εκπίπτουν για φορολογικούς σκοπούς σε ποσοστό 200% συνολικά.
Το είδος των δαπανών θα εξειδικευτεί με ΚΥΑ των συναρμόδιων Υπουργών Οικονομικών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, και αφορά δαπάνες του άρθρου 22 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος που είτε πραγματοποιούνται από επιχειρήσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται σε κλάδους της οικονομίας που σχετίζονται με την πράσινη οικονομία, την ενέργεια και την ψηφιοποίηση, είτε από επιχειρήσεις άλλων κλάδων, με σκοπό την ενίσχυση της πράσινης οικονομίας, της ενέργειας και της ψηφιοποίησης.
Στο κίνητρο της υπερ-έκπτωσης περιλαμβάνονται και οι αποσβέσεις των πάγιων στοιχείων των επιχειρήσεων, σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση.
Το ποσό της εκάστοτε ετήσιας απόσβεσης θα εκπίπτει, κατ’ αναλογία των όσων ήδη ανέφερα προηγουμένως, από τα καθαρά κέρδη της επιχείρησης σε ποσοστό 100%, δηλαδή εξω-λογιστικά με την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, πέραν της συνήθους έκπτωσής του με βάση τις κείμενες διατάξεις του άρθρου 24 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος.
Με τον τρόπο αυτό, η επιχείρηση θα έχει φορολογικό όφελος από την υπερ-έκπτωση του ποσού της ετήσιας απόσβεσης (υπερ-απόσβεση), το οποίο ανέρχεται συνολικά σε ποσοστό 200%.

Ενδεικτικά, θα αναφέρω δύο παραδείγματα.
1ο Παράδειγμα – Πράσινη οικονομία (υπερ-έκπτωση δαπανών):
Επιχείρηση προβαίνει, εντός του φορολογικού έτους 2021, σε πραγματοποίηση δαπανών στο πλαίσιο ενίσχυσης της πράσινης οικονομίας (π.χ. πραγματοποίηση μελετών για την ορθολογικότερη διαχείριση των αποβλήτων της), ύψους 2.000 ευρώ.
Τα καθαρά φορολογητέα κέρδη της ανέρχονται σε 80.000 ευρώ.
Με βάση το υφιστάμενο φορολογικό πλαίσιο, η επιχείρηση καταβάλλει φόρο ίσο με 19.200 ευρώ (80.000 Χ 24%), ενώ με το νέο πλαίσιο θα κληθεί να καταβάλει φόρο 18.720 ευρώ (78.000 Χ 24%).
Η διαφορά αυτή αποτυπώνει το φορολογικό όφελος που θα έχει η επιχείρηση από το κίνητρο της υπερ-έκπτωσης των δαπανών που πραγματοποίησε, το οποίο ανέρχεται σε 480 ευρώ (2.000 Χ 24%).

2ο Παράδειγμα – Ψηφιοποίηση (υπερ-αποσβέσεις):
Επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον τηλεπικοινωνιακό κλάδο επενδύει σε επέκταση του δικτύου των οπτικών ινών, το οποίο αποτελεί και πάγιο περιουσιακό στοιχείο της, εντός του φορολογικού έτους 2021, πραγματοποιώντας δαπάνες ύψους 800.000 ευρώ.
Το ποσό της ετήσιας απόσβεσης αυτών των δαπανών ανέρχεται σε 80.000 ευρώ (800.000 Χ 10%), ενώ τα καθαρά φορολογητέα κέρδη της σε 1.500.000 ευρώ.
Με βάση το υφιστάμενο φορολογικό πλαίσιο, η επιχείρηση καταβάλλει φόρο ίσο με 360.000 ευρώ (1.500.000 Χ 24%), ενώ με το νέο πλαίσιο θα κληθεί να καταβάλει φόρο 340.800 ευρώ [(1.500.000-80.000) Χ 24%].
Η διαφορά αυτή αποτυπώνει το φορολογικό όφελος που θα έχει η επιχείρηση από το κίνητρο της υπερ-έκπτωσης του ποσού της ετήσιας απόσβεσης του πάγιου περιουσιακού της στοιχείου (υπερ-αποσβέσεις), το οποίο ανέρχεται σε 19.200 ευρώ (80.000 Χ 24%).

4ο Μέτρο: Απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ των κατοίκων μικρών, ακριτικών νησιών.
Απαλλάσσονται από την καταβολή του ΕΝΦΙΑ, για το έτος 2020 και εφεξής, οι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που έχουν την κύρια κατοικία τους σε νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 1.200 κατοίκων, που βρίσκονται στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, στις Περιφερειακές Ενότητες Καλύμνου, Καρπάθου-Ηρωϊκής Νήσου Κάσου, Κω και Ρόδου, στον δήμο Γαύδου και στο σύμπλεγμα διαπόντιων νήσων.
Το μέτρο αυτό καταλαμβάνει σήμερα κατοίκους 28 μικρών ακριτικών νησιών.
Τα νησιά αυτά είναι:
– Φούρνοι, Άγιος Μηνάς και Θύμαινα της Περιφερειακής Ενότητας Ικαρίας,
– Άγιος Ευστράτιος της Περιφερειακής Ενότητας Λήμνου,
– Σαμιοπούλα της Περιφερειακής Ενότητας Σάμου,
– Οινούσσες, Ψαρά και Αντίψαρα της Περιφερειακής Ενότητας Χίου,
– Αγαθονήσι, Καλόλιμνος, Πλάτη, Τέλενδος, Ψέριμος, Λειψοί, Φαρμακονήσι, Αρκοί και Μαράθι ή Μάραθος της Περιφερειακής Ενότητας Καλύμνου,
– Σαρία και Κάσος της Περιφερειακής Ενότητας Καρπάθου,
– Μεγίστη (Καστελόριζο), Τήλος και Χάλκη της Περιφερειακής Ενότητας Ρόδου,
– Γυαλί και Νίσυρος της Περιφερειακής Ενότητας Κω,
– Γαύδος της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων και
– Ερεικούσσα, Μαθράκι και Οθωνοί της Περιφερειακής Ενότητας Κέρκυρας.
Η απαλλαγή αφορά φυσικά πρόσωπα που έχουν κύρια κατοικία στις περιοχές αυτές, και καλύπτει τη συνολική περιουσία που διαθέτουν στις εν λόγω περιοχές.
Εξαιρείται η περιουσία των προσώπων αυτών σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Σκοπός του μέτρου είναι η κινητροδότηση των κατοίκων να παραμείνουν ή να εγκατασταθούν σε αυτά τα νησιά, αλλά και να ενισχυθούν οικονομικά οι εν λόγω περιοχές που αντιμετωπίζουν περιορισμένη πρόσβαση.

5ο Μέτρο: Νέα παράταση καταβολής και αναστολή είσπραξης των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων.
Παρέχεται νέα παράταση, μέχρι και τις 30 Απριλίου 2021, στα φυσικά και νομικά πρόσωπα, για την καταβολή των βεβαιωμένων οφειλών τους στις Δ.Ο.Υ. και τα Ελεγκτικά Κέντρα, για τις οποίες έχει ήδη χορηγηθεί παράταση και αναστολή είσπραξης.
Το ίδιο ισχύει και για τις δόσεις ρυθμίσεων και τμηματικών διευκολύνσεων, οι οποίες, επίσης, τελούν ήδη σε καθεστώς αναστολής.
Οι ανωτέρω υποχρεώσεις θα αποπληρωθούν στη συνέχεια, στα πλαίσια ενός προγράμματος ρύθμισης με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, που θα προβλέπει την καταβολή σε 12 δόσεις άτοκα ή σε 24 δόσεις με ένα εξαιρετικά χαμηλό επιτόκιο, της τάξεως του 2,5%.

6ο Μέτρο: Επέκταση για έξι μήνες του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ σε συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες.
Επεκτείνεται η μείωση των συντελεστών του ΦΠΑ από το 24% στο 13% για τις μεταφορές, τον καφέ και τα μη αλκοολούχα ποτά, τα εισιτήρια των κινηματογράφων και το τουριστικό πακέτο για ακόμη 6 μήνες.
Δηλαδή, από τις 31 Οκτωβρίου 2020 που ίσχυε μέχρι σήμερα, παρατείνεται έως τις 30 Απριλίου 2021.
Το μέτρο καλύπτει μεταφορές επιβατών με τρένο, μετρό, τραμ, αστικά και υπεραστικά λεωφορεία, ταξί, αεροπλάνο, πλοίο και συνδυαστικές μεταφορές.

7ο Μέτρο: Αναστολή πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας των ευάλωτων δανειοληπτών.
Κατόπιν ενεργειών της Κυβέρνησης, σε συνεργασία με τις τράπεζες-μέλη της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, αναστέλλονται οι πλειστηριασμοί που αφορούν την 1η κατοικία, μέχρι τέλος του έτους, για όσους δανειολήπτες ανήκουν στη κατηγορία των ευάλωτων.
Προϋπόθεση για την παραπάνω αναστολή είναι η υποβολή σχετικού αιτήματος από τον ευάλωτο δανειολήπτη στην τράπεζα.
Μετά το πέρας αυτής της ημερομηνίας, θα έχει ψηφιστεί και θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται ο Νέος Κώδικας Διευθέτησης Οφειλών και Παροχής Δεύτερης Ευκαιρίας, στον οποίο θα μπορούν να ενταχθούν οι δανειολήπτες και ο οποίος λαμβάνει ειδικές πρόνοιες για τους πραγματικά ευάλωτους πολίτες.
Πολίτες που θα στηρίζονται από το Κράτος μέσω επιδότησης της δόσης του δανείου τους.