Ολόκληρη η τοποθέτηση του πρωθυπουργού στη Βουλή
Ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ολομέλεια της Βουλής
κατά τη συζήτηση για την κύρωση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου για τα υγειονομικά μέτρα
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Προσέρχομαι σήμερα στη Βουλή με σύνθεση αναγκαστικά ολιγομελή, όπως το επιβάλλουν οι καιροί, για να καταθέσω έναν πρώτο απολογισμό 30 ημερών μάχης κατά της πανδημίας, αλλά και για να αναφερθώ σε όσα κρίσιμα πρέπει να γίνουν τον μήνα που διανύουμε. Διότι ο Απρίλιος ίσως αποδειχθεί καθοριστικός για το μέλλον.
Τα όσα προηγήθηκαν κρύβουν φροντίδα για τον άνθρωπο, τολμηρά μέτρα για τη δημόσια υγεία αλλά και τα πρώτα συγκρατημένα -τονίζω το «συγκρατημένα»- ελπιδοφόρα αποτελέσματα. Ενώ όσα έρχονται απαιτούν σταθερή προσήλωση στο στόχο, καλό σχεδιασμό, πειθαρχία, πάνω απ’ όλα ενότητα και αλληλεγγύη. Γιατί είμαστε όλοι ίσοι απέναντι στην απειλή.
Βρίσκομαι όμως εδώ υπηρετώντας, κύριε Πρόεδρε, και ένα πρόταγμα πολιτικό. Όλοι πιστεύουμε στον κοινοβουλευτισμό, ειδικά σε συνθήκες δύσκολες, όπως αυτές που διανύουμε. Και θα επιμείνω σε αυτήν τη δημοκρατική λειτουργία, απορρίπτοντας κάθε αυταρχικό περιορισμό, όπως δυστυχώς συνέβη πρόσφατα σε χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης: στην Ουγγαρία. Γιατί όταν υποχωρεί ο θεσμικός διάλογος, κερδίζουν έδαφος τα ψέματα και οι φήμες και ο ιός της παραπλάνησης αποδεικνύεται συχνά εξίσου επικίνδυνος με τον Covid-19. Ο δικός μας δρόμος, λοιπόν, είναι αδιαπραγμάτευτος. Είναι πάντα ο δρόμος της αλήθειας και της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
Θα υπενθυμίσω ότι στην αρχή αυτής της υγειονομικής κρίσης πολλά κράτη είτε παρέμεναν απλά θεατές, είτε συνέχιζαν αμήχανα την καθημερινότητά τους. Στην Ελλάδα πιστεύω ότι ήμασταν ένα βήμα μπροστά από τις εξελίξεις. Ορίστηκαν πολύ γρήγορα νοσοκομεία αναφοράς για τον κορονοϊό, σχολεία έκλεισαν, λίγο αργότερα ακολούθησαν και τα περισσότερα καταστήματα. Πολύ νωρίς ξεκίνησε μία καμπάνια ενημέρωσης, που εμπέδωσε στη συνείδηση των πολιτών το σύνθημα «Μένουμε Σπίτι».
Προχώρησε επίσης ο σχεδιασμός των πρώτων μέτρων στήριξης εργαζομένων και επιχειρήσεων, ενώ συντονισμό των δράσεων ανέλαβε η Πολιτική Προστασία, έχοντας πάντα στο πλευρό της ένα συμβουλευτικό επιτελείο ειδικών.
Και όλα αυτά δεν συνέβησαν σε μία ουδέτερη χρονική στιγμή. Γιατί στον Έβρο και στο Αιγαίο μαινόταν ένα δεύτερο μέτωπο. Η υπεράσπιση των εθνικών και των ευρωπαϊκών συνόρων από την εισβολή παράνομων μεταναστών την οποία οργάνωνε η Τουρκία. Μία μάχη η οποία, ευτυχώς για την Ελλάδα και για την Ευρώπη, τελικά κερδήθηκε.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η υγειονομική κρίση είναι πράγματι παγκόσμια, δεν γνωρίζει ούτε σύνορα ούτε κοινωνικές ομάδες. Η αντιμετώπιση της, ωστόσο, είναι κυρίως εθνική. Το πιστοποιούν τα κρούσματα και οι απώλειες σε χώρες με πολύ διαφορετική ισχύ, με πολύ διαφορετικό μέγεθος. Και στην περίπτωση αυτή, οι αριθμοί λένε την αλήθεια. Η κρατική ευαισθησία, ο συντονισμός, η αποφασιστικότητα, η ταχύτητα φαίνεται ότι τελικά δεν αποτελούν ζήτημα οικονομικού μεγέθους.
Στέκομαι ενδεικτικά σε δύο περιπτώσεις: Η Ολλανδία, με πληθυσμό 17 εκατομμύρια, με ταυτόχρονη εκδήλωση πρώτου κρούσματος με την Ελλάδα, έχει σήμερα παραπάνω από δεκαπλάσιους διασωληνωμένους ασθενείς. Δυστυχώς οι θάνατοι εκεί έχουν ξεπεράσει τους 700. Ανάλογη είναι και η εικόνα στο Βέλγιο, μια χώρα με ίδιο πληθυσμό με την πατρίδα μας, παρουσιάζει 10 φορές περισσότερα κρούσματα, τα νοσοκομεία ήδη αγγίζουν τα όρια τους.
Και είναι αλήθεια, ότι εδώ πέρα κινηθήκαμε με διορατικότητα και τόλμη, το είπε και ο εισηγητής μας. Θυμάμαι, όταν προχωρήσαμε στην ακύρωση των καρναβαλικών εκδηλώσεων στην Πάτρα. Το κάναμε πριν ακόμα έχουμε το πρώτο κρούσμα στην πατρίδα μας. Δεχτήκαμε, τότε, έντονη κριτική. Προς τιμήν του βέβαια ο Δήμαρχος, προερχόμενος από το Κομμουνιστικό Κόμμα, στήριξε αυτή την επιλογή μας. Βέβαια, δεν μπορώ να πω ότι οι πολίτες στην Πάτρα απόλυτα συνετίστηκαν. Πήραμε, όμως, μία τολμηρή απόφαση με οικονομικό κόστος, την οποία πιστεύω ότι πιστώθηκαν οι πολίτες στην Πάτρα και στην Αχαΐα και στη Δυτική Πελοπόννησο.
Τα σχολεία έκλεισαν στην πατρίδα μας πριν σημειωθεί η πρώτη απώλεια. Οι περισσότερες χώρες ακολούθησαν μία ή δύο εβδομάδες αργότερα και αφού προηγουμένως είχαν ήδη θρηνήσει δεκάδες θανάτους. Θυμάμαι πολύ καλά τις συζητήσεις, έντονες συζητήσεις, που κάναμε σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο, όταν έπρεπε να ζυγίσουμε αποφάσεις που γνωρίζαμε ότι θα είχαν πολύ μεγάλο οικονομικό αντίκτυπο και αν έπρεπε να τις πάρουμε νωρίς ή σχετικά αργά. Και καταλήξαμε ότι είναι πολύ καλύτερα αυτές τις αποφάσεις να τις πάρουμε νωρίτερα και όχι αργότερα.
Μέχρι στιγμής φαίνεται -το τονίζω το «μέχρι στιγμής»- να έχουμε αποφύγει τις τραυματικές εμπειρίες της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Αγγλίας, των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτό λέει μέχρι στιγμής η πραγματικότητα, ύστερα από πέντε εβδομάδεςαγώνα. Όχι προφανώς, το τονίζω, χωρίς μεγάλο κόστος. Πήραμε αυστηρά μέτρα. Μέτρα πρωτόγνωρα σε συνθήκες ομαλότητας. Με μεγάλες συνέπειες στην καθημερινότητα των πολιτών, με σοβαρές επιβαρύνσεις στην οικονομία. Η κοινωνία όμως, στη μεγάλη της πλειοψηφία, στήριξε αυτά τα μέτρα.
Θέλω και εδώ, από το βήμα της Βουλής, να ευχαριστήσω τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών, οι οποίοι αντελήφθησαν την ανάγκη να επιβάλλουν σημαντικούς προσωπικούς περιορισμούς στην ελευθερία τους για να προστατεύσουν τελικά το υπέρτατο αγαθό, που δεν είναι άλλο από το αγαθό της δημόσιας υγείας και της προστασίας της ανθρώπινης ζωής.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές, θα το ξαναπώ, δεν είμαστε στην αρχή του τέλους. Είμαστε, ίσως, στο τέλος της αρχής. Άλλωστε ο στόχος μας ήταν και παραμένει να μπορέσουμε να κερδίσουμε χρόνο ώστε να μην υπερφορτωθεί, να μην εξαντληθεί το δημόσιο σύστημα υγείας.
Μέχρι στιγμής οι Έλληνες αυτό το πετυχαίνουμε. Ο αριθμός των διασωληνωμένων περιστατικών υπολείπεται σήμερα σημαντικά του συνολικού αριθμού των κρεβατιών εντατικών που έχουμε στη διάθεσή μας. Και αναφέρομαι στις εντατικές του Εθνικού Συστήματος Υγείας και όχι στις εντατικές που έχουμε σε εφεδρεία στα ιδιωτικά θεραπευτήρια.
Αντιλαμβάνομαι, όμως, απόλυτα και την κόπωση των πολιτών. Την αγωνία για τις δουλειές τους, για το αύριο. Και επαινώ και πάλι την αντοχή, την ωριμότητα, την υπευθυνότητα της ελληνικής κοινωνίας. Καθημερινά ευγνωμονώ, ευγνωμονούμε όλοι τους ήρωες με τις λευκές και τις πράσινες μπλούζες, αλλά και τους ένστολους, τα στελέχη της Πολιτικής Προστασίας.
Όμως, η κοινή προσπάθεια -και θέλω να το τονίσω και πάλι εδώ από το βήμα της Βουλής- πρέπει να συνεχιστεί με το ίδιο σθένος και την ίδια αφοσίωση. Ο Απρίλιος, μας το λένε όλοι οι ειδικοί, θα είναι οι πιο κρίσιμος μήνας. Αν χαλαρώσουμε θα το πληρώσουμε και αυτό δεν πρέπει να το αφήσουμε να συμβεί.
Ήδη αξιοποιήσαμε, όπως σας είπα, πολύ καλά αυτό τον χρόνο τον οποίο κερδίσαμε. Οι 565 ΜΕΘ που παραλάβαμε έγιναν 870. Έχουμε παραπάνω από 3.300 κενές κλίνες αυτή τη στιγμή αποκλειστικά για ασθενείς Covid. Δύο ιδιωτικά νοσοκομεία έχουν ενταχθεί, στο σύνολό τους, στη δύναμη του ΕΣΥ. Και τα νομοθετικά εργαλεία τα οποία καλούμαστε να επικυρώσουμε σήμερα μας δίνουν την δυνατότητα να αξιοποιήσουμε στο σύνολό τους τις δυνατότητες που έχει ο ιδιωτικός τομέας, μαζί με 237 κρεβάτια από άλλες κλινικές αποφορτίζουν την πίεση στα νοσοκομεία αναφοράς.
Και το νοσηλευτικό προσωπικό αυξάνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς, θα ξεπεράσει κατά πολύ τις 2.000 προσλήψεις που είχαμε θέσει ως αρχικό στόχο.
Κινηθήκαμε και εξακολουθούμε να κινούμαστε ταχύτατα στην προμήθεια υγειονομικού εξοπλισμού. Το ξέρετε πολύ καλά ότι διεξάγεται ένας παγκόσμιος διπλωματικός και εμπορικός πόλεμος για να μπορέσουμε να προμηθευτούμε μάσκες -απλές χειρουργικές μάσκες, αλλά και τις πιο προχωρημένες FPP2 και FPP3 τις οποίες χρησιμοποιούμε αποκλειστικά στα νοσοκομεία μας και ειδικά στις Εντατικές- στολές, εξοπλισμό ατομικής προστασίας. Όλες οι χώρες αυτή τη στιγμή διεκδικούν αυτά τα υλικά και γι’ αυτό η προμήθειά τους δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Όμως, καθημερινά εξοπλίζουμε, ειδικά το υγειονομικό μας προσωπικό, αλλά και την αστυνομία, τις ένοπλες δυνάμεις, την πολιτική προστασία, τους εργαζόμενους στο πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι», με αυτά τα πολεμοφόδια της ζωής.
Το κάνουμε με πρόγραμμα, το κάνουμε με απόλυτη διαφάνεια και το κάνουμε και με τη συστράτευση του ιδιωτικού τομέα. Υπό τον συντονισμό, πάντα, του Δημοσίου.
Πρώτος εγώ έχω δηλώσει ότι ο κίνδυνος μπορεί να είναι κοινός, όμως στην άμυνα εναντίον του ο καθένας καλείται να προσφέρει ανάλογα με τις δυνάμεις του. Με την ίδια λοιπόν παρρησία και πέρα από πολιτικά συμπλέγματα, δικαιούμαι νομίζω να αναρωτηθώ: Μήπως είναι κακό τελικά ό,τι δεν είναι κρατικό; Γιατί ιδιώτες χρηματοδοτούν συνολικά τη λειτουργία άνω των 500 κρεβατιών Μονάδων Εντατικής Θεραπείας. Έχουν προσφέρει πάνω από 900 αναπνευστήρες. Όπως έχουν προσφέρει και προϊόντα δωρεών: Εκατομμύρια μάσκες καταφθάνουν στη χώρα μας, εκατοντάδες χιλιάδες γάντια, στολές, τόνοι φαρμάκων που έχουν ανάγκη οι γιατροί μας. Όλα αυτά τα θέλω στην υπηρεσία της δημόσιας υγείας.
Συγχαίρω λοιπόν όλους τους φορείς, όλα τα ιδρύματα για τις πρωτοβουλίες τους και θα ήταν καλό να βρουν και άλλους μιμητές. Σε τέτοιες στιγμές, κρίνονται και οι παρόντες αλλά και οι απόντες. Όποιοι κι αν είναι αυτοί και όπου κι αν βρίσκονται.
Και με την ευκαιρία αυτή, κύριε Πρόεδρε, αξίζει να σημειωθεί και η σημαντική δωρεά της Βουλής. Είναι πολύ αξιέπαινο ότι χάρη σε αυτή τη δωρεά το Νοσοκομείο «Σωτηρία», το οποίο βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην πρώτη γραμμή της μάχης στην καταπολέμηση του κορονοϊού, θα αποκτήσει σε μόνιμη βάση μια ισχυρή, σύγχρονη, Μονάδα Εντατικής Θεραπείας δυναμικότητας 50 κλινών.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πρώτη φροντίδα της κυβέρνησης είναι οι Έλληνες που πρέπει να παραμείνουν υγιείς, αλλά και όρθιοι, ώστε να μπορέσουν να ξαναχτίσουν όλα αυτά τα οποία γκρεμίζει η πανδημία. Και με επιχειρήσεις έτοιμες να ξαναβάλουν σε κίνηση τη μηχανή της ανάπτυξης. Γι’ αυτό και μέσα σε 30 μέρες σχεδιάστηκαν και ανακοινώθηκαν τέσσερις δέσμες οικονομικής ενίσχυσης ύψους περίπου 10 δισεκατομμυρίων ευρώ. Είναι σημαντική παρέμβαση, κινείται σαφώς πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως ποσοστό του ΑΕΠ. Κύριο μέλημα μας ήταν και παραμένει η διατήρηση των θέσεων απασχόλησης, αλλά και η δίκαιη -τονίζω δίκαιη- και οριζόντια κοινωνική μέριμνα.
Σε πολλά κράτη, στα περισσότερα κράτη -θα το γνωρίζουν, φαντάζομαι, οι συνάδελφοι της αξιωματικής αντιπολίτευσης- οι αποζημιώσεις ήταν ποσοστιαίες επί των αμοιβών. Διάβασα παραδείγματος χάρη, ότι στη Δανία η ανώτατη αποζημίωση την οποία μπορεί να δώσει το κράτος ξεπερνάει τις 4.000 ευρώ. Εμείς στην Ελλάδα επιλέξαμε μία οριζόντια ενίσχυση των 800 ευρώ, η οποία απλώθηκε σχεδόν στο σύνολο των εργαζομένων. Και οι πιο ωφελημένοι από αυτή την πολιτική, αυτοί οι οποίοι τελικά ζημιώνονται το λιγότερο, είναι οι χαμηλόμισθοι, είναι τα χαμηλά εισοδήματα.
Γνωρίζετε τα μέτρα τα οποία εφαρμόζονται ήδη. Οι απολύσεις έχουν απαγορευτεί. Οι εργαζόμενοι λαμβάνουν, σε πρώτη φάση, μία αμοιβή των 800 ευρώ, διατηρώντας παράλληλα και όλα τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα, κάτι το οποίο ισχύει και για τους επαγγελματίες και για τους αυτοαπασχολούμενους. Τα επιδόματα ανεργίας παρατείνονται. Όσοι αντιμετωπίζουν πρόβλημα, έχουν έκπτωση 40% στο ενοίκιο τους. Πολλοί από τους δημόσιους υπαλλήλους εργάζονται πια με τηλεργασία. Ενώ όλοι οι εργαζόμενοι με παιδιά έως 15 ετών μπορούν να πάρουν ειδική άδεια, το κόστος της οποίας μοιράζονται με τον εργοδότη και το κράτος.
Σε ένα άλλο πεδίο, επαγγελματίες και επιχειρήσεις ανακουφίζονται άμεσα από τις υποχρεώσεις τους. Όπου διακόπτεται η οικονομική δραστηριότητα αναβάλλονται και οι πληρωμές οφειλών φορολογικών, εισφορών και δόσεων. Και με ένα εκτεταμένο ορίζοντα αποπληρωμής, όσες επιχειρήσεις πλήττονται θα χρηματοδοτηθούν με 1 δισεκατομμύριο ευρώ από το νέο εργαλείο του Υπουργείου Οικονομικών, αυτό της επιστρεπτέας προκαταβολής.
Οι επιχειρήσεις, τέλος, αποκτούν και νέες πηγές δανεισμού και χρηματοδότησης, που μπορούν να φτάσουν τα 8 δισεκατομμύρια. Θα προέλθουν από το Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, αλλά και από το κράτος. Κι αυτό είναι εξαιρετικά κρίσιμο. Προφανώς δεν υπάρχει οικονομία χωρίς ζωή, δεν υπάρχει όμως ούτε καλή ζωή χωρίς ανάπτυξη, και δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς ευημερία στην εργασία και χωρίς στήριξη της επιχειρηματικότητας.
Το πρόσφατο τέταρτο κύμα των αποφάσεών μας, το οποίο εξήγγειλαν οι συναρμόδιοι υπουργοί Οικονομικών, Ανάπτυξης και Εργασίας, πριν από λίγες ημέρες, συμπλήρωσε το συνεκτικό μας σχέδιο και για το επόμενο δίμηνο. Έτσι, για τους εργαζόμενους το επίδομα των 800 ευρώ επεκτείνεται τώρα σε 1.700.000 μισθωτούς, σχεδόν στο σύνολο του δυναμικού του ιδιωτικού τομέα. Το ποσό αυτό είναι αφορολόγητο και ακατάσχετο και θα συνοδεύεται από αναβολή καταβολής ασφαλιστικών εισφορών και φορολογικών υποχρεώσεων. Αν ωστόσο αυτές καταβληθούν, θα υπάρχει μία εφάπαξ έκπτωση της τάξης του 25%.
Κανείς δεν θα χάσει το δώρο το Πάσχα. Επιπλέον, μέχρι τις 10 Απριλίου μία -προτιμώ να την ονομάζω- παροχή ηθικής αναγνώρισης θα καταβληθεί ειδικά στους αγωνιστές της πρώτης γραμμής. Η πολιτεία με αυτό τον τρόπο τιμά την εξαιρετική κοινωνική προσφορά τους, και θα επιβραβεύσει 108.000 γιατρούς, νοσηλευτές, στελέχη του ΕΚΑΒ και της Πολιτικής Προστασίας.
Όσο για τις επιχειρήσεις, σχεδόν 800.000, δηλαδή περίπου τρεις στις τέσσερις, υπάγονται πλέον στον δείκτη προστασίας, όπως και το 86% των Κωδικών Αριθμών Δραστηριότητας, ενώσχεδόν όλες ωφελούνται από τις ευνοϊκές ρυθμίσεις: Αναστολή καταβολής ΦΠΑ και οφειλών προς την Εφορία, τρίμηνη αναστολή δόσεων στα ενήμερα τραπεζικά δάνεια, παράταση λήξης των επιταγών μέχρι την 31η Μαΐου.
Τέλος, για τους ελευθέρους επαγγελματίες, η συντριπτική πλειονότητά τους, περίπου 700.000, εντάσσονται και αυτοί στους δικαιούχους των 800 ευρώ. Ειδικά οι επιστήμονες θα λάβουν αυτό το βοήθημα ξεκινώντας από τις αρχές Μαΐου. Τον Απρίλιο ωστόσο, θα μπορούν να εισπράξουν και 600 ευρώ μέσω προγραμμάτων κατάρτισης. Και παρότι ασκήθηκε αρκετή κριτική σε αυτή την πρωτοβουλία της κυβέρνησης, θέλω να τονίσω ότι είναι μία πρώτης τάξης ευκαιρία να αξιοποιηθούν ευρωπαϊκά κονδύλια που διαφορετικά, σε αυτή τη συγκυρία, θα έμεναν ανενεργά.
Τα μέτρα αυτά έχουν, βεβαίως, κόστος. Εξασφαλίσαμε, όμως, τα δημοσιονομικά περιθώρια για να τα καλύψουμε. Γι’ αυτό και μπορούμε σήμερα να τα διαθέσουμε ακόμα 150 εκατομμύρια ευρώ για στοχευμένες ενέργειες στήριξης του πρωτογενούς τομέα, για να στηρίξουμε τους αγρότες μας. Ήδη ο συμπληρωματικός κρατικός προϋπολογισμός αυξάνει τις πιστώσεις του Υπουργείου Οικονομικών κατά περίπου 5,1 δισεκατομμύρια. Θα έρθει κι αυτός προς έγκριση στη Βουλή.
Την πρώτη στιγμή πετύχαμε και διεκδικήσαμε το προφανές, αυτό που διεκδικούν όλα τα άλλα κράτη που για την Ελλάδα όμως, που βρισκόταν σε ειδικό καθεστώς, δεν ήταν δεδομένο: Μέγιστη δημοσιονομική ευελιξία για την αντιμετώπιση της κρίσης. Ενταχθήκαμε, επιτέλους και εμείς, στο νέο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Προφανώς ανεστάλησαν και όλοι οι στόχοι για τα υψηλά πλεονάσματα του έτους 2020. Πετύχαμε χαλάρωση στους κανόνες που αφορούν τις κρατικές ενισχύσεις προς τις επιχειρήσεις, στα πλαίσια ενός ενιαίου ευρωπαϊκούκανόνα χαλάρωσης του πλαισίου που διέπει το δίκαιο του ανταγωνισμού και τις κρατικές ενισχύσεις.
Και αύριο ανακοινώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το νέο πλαίσιο ευελιξίας στη χρήση των πόρων του ΕΣΠΑ, εξαιρετικά σημαντικό. Ενσωματώνει σχεδόν όλες τις απαιτήσεις μας. Είχα στείλει προ 15 ημερών σχετική επιστολή στην αρμόδια Επίτροπο, ώστε να μπορέσουμε να απορροφήσουμε εντός του 2020 ακόμα περισσότερα κονδύλια με τη μέγιστη δυνατή ευελιξία.
Όλα τα παραπάνω, βέβαια, μπορεί να δίνουν απαντήσεις σε προβλήματα του χθες. Όμως ξέρουμε πολύ καλά ότι δεν αρκούν για τις προκλήσεις του σήμερα και του αύριο. Όπως η υγειονομική κρίση είναι διαρκής και διακρατική, έτσι και η διαχείρισή της πρέπει να είναι μόνιμη και πανευρωπαϊκή.
Προσυπογράφω, λοιπόν, τα λόγια ενός μεγάλου Ευρωπαίου, του Ζακ Ντελόρ. Στα 94 του προειδοποίησε ότι “σε αυτή τη συγκυρία η έλλειψη αλληλεγγύης θέτει την Ευρώπη σε θανάσιμο κίνδυνο”. Υποστηρίζω σθεναρά τη σύσταση, τη δημιουργία ενός καινούργιου, αποτελεσματικού μέσου κοινού δανεισμού. Τα κοινά προβλήματα απαιτούν κοινές λύσεις.
Είναι μια πρόταση την οποία εισηγούμαστε -εισηγήθηκα εγώ, υπέγραψα τη σχετική επιστολή προς τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον κύριο Michel- μαζί με ακόμα οκτώ ευρωπαίους ηγέτες. Και πιστεύω ότι κι άλλες χώρες, που δεν προσυπέγραψαν το αρχικό κείμενο, αναγνωρίζουν πια αυτή την ανάγκη.
Σε αυτή την κρίση δεν υπάρχουν «καλοί» και «κακοί». Δεν υπάρχουν υπεύθυνοι και ανεύθυνοι. Δεν υφίσταται η διάσταση του ηθικού κινδύνου. Το 2020 δεν είναι ούτε 2010, ούτε 2015. Μιλάμε για ένα συμμετρικό σοκ, το οποίο χτυπά ταυτόχρονα την προσφορά και τη ζήτηση σε όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Χρειαζόμαστε συνεπώς δυναμικές πρωτοβουλίες για να επιστρέψουμε σε μία Ευρώπη, όπως την περιγράφει πάλι ο Ντελόρ, «με τον ανταγωνισμό που κινητοποιεί, με την αλληλεγγύη που ενώνει και με τη συνεργασία που ενδυναμώνει».
Ανεξάρτητα από τις σημερινές συζητήσεις και τις διαφωνίες, τις έντονες διαφωνίες που εκφράστηκαν στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής, είμαι βέβαιος ότι τελικά μια λύση κοντά σε αυτό το οποίο περιέγραψα θα προκύψει. Ο σκοπός όμως είναι να μην έρθει πολύ αργά. Όταν πλέον θα είναι ίσως ανεπαρκής και όταν οι ευρωπαϊκές αξίες, η δημοκρατία, η συνεργασία, η έννοια της αλληλεγγύης στις δυσκολίες, όταν αυτές οι έννοιες πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε η Ενωμένη Ευρώπη μπορεί να έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα.
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, από την πρώτη στιγμή αυτής της πανδημίας τόνισα ότι κανένα κυβερνητικό μέτρο δεν μπορεί να αποδώσει αν δεν το αγκαλιάσουν οι πολίτες και αν δεν το μετουσιώσουν σε καθημερινή πρακτική. Αν όλοι δεν πιστέψουμε ότι αυτός ο πρόσκαιρος περιορισμός των μετακινήσεων είναι για το καλό μας. Και αν όλοι δεν συμφωνήσουμε ότι κάποιες αλλαγές στις συνήθειές μας είναι ο ασφαλής τρόπος για να μπορούμε να τις επαναλάβουμε αύριο.
Προσωπικά δεν μου αρέσει να κουνάω το δάχτυλο μου. Ένα τέτοιο διδακτικό ρόλο, εξάλλου και λόγω ιδιοσυγκρασίας, δε θα μπορούσα να τον υπηρετήσω. Είμαι οπαδός της συναίνεσης, της πολιτικής ωριμότητας. Πιστεύω ακράδαντα στη Δημοκρατία της πειθούς, για αυτό και τιμώ τους πολλούς που πειθαρχούν για το κοινό συμφέρον. Και η υπομονή τους είναι σωτήρια και επιμένω να ασκώ αυστηρότατη κριτική στους λιγοστούς που το πλήττουν. Η ανευθυνότητα τους είναι εγκληματική.
Με αληθινό ενδιαφέρον λοιπόν, καλώ και πάλι τους πολίτες να ακολουθήσουν τους κανόνες εκείνους που έως τώρα έκαναν την Ελλάδα θετικό παράδειγμα. Το Πάσχα της αγάπης πρέπει φέτος να γίνει Πάσχα της ευθύνης και της ζωής.
Ας μείνουμε λοιπόν πρωτοπόροι και νικητές μέχρι τέλους και ας μείνουμε ασφαλείς στο σπίτι, για να γίνουμε μέρος της λύσης. Θα το ξαναπώ: Εάν χαλαρώσουμε τώρα θα το πληρώσουμε αύριο. Έχουμε και άλλα βέλη στη φαρέτρα μας, στο χέρι όλων μας όμως είναι να μην αναγκαστούμε να τα χρησιμοποιήσουμε.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι της αντιπολίτευσης, είμαι εδώ για να ακούσω κάθε σοβαρή κριτική, κάθε χρήσιμη πρόταση. Δεν είναι όμως ώρα, για κοντόφθαλμη αντιπολίτευση ούτε -πολύ περισσότερο- για χυδαίες, για διχαστικές επιθέσεις. Η εκτίμηση μου είναι ότι δεν είναι σωστό ο ΣΥΡΙΖΑ να μας ασκεί κριτική για τις προσλήψεις, όταν μέσα σε λίγες εβδομάδες έγιναν οι μισές από όσες ο ΣΥΡΙΖΑ είχε προκηρύξει σε διάστημα 4,5 ετών.
Αντίθετα, ακούω με προσοχή τις παρατηρήσεις του κύριου Ξανθού για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα και σήμερα το απόγευμα το Υπουργείο θα κάνει σχετικές ανακοινώσεις. Να δεχτώ, κύριοι της αντιπολίτευσης, ότι για τις τιμές των ΜΕΘ, συγκρίνετε μήλα με πορτοκάλια, υπολογίζοντας την αξία μιας κλίνης με αυτή μιας πλήρους μονάδος. Με το ιατρικό προσωπικό, τα μηχανήματα, τα αναλώσιμα. Αναγνωρίζω ακόμα ότι αγνοείτε πως η διεθνής βιβλιογραφία υπολογίζει την τιμή μιας ΜΕΘ σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από αυτές που καθορίσαμε. Και να σας πω επίσης ότι οι ΜΕΘ του ιδιωτικού τομέα που μέχρι στιγμής έχουν αξιοποιηθεί ανήκουν στο πλαίσιο κρεβατιών που παραχώρησε ο ιδιωτικός τομέας δωρεάν στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Αυτό όμως το οποίο δεν πρόκειται να ανεχτώ είναι φθηνές απειλές του τύπου «όταν γυρίσουμε, θα λογαριαστούμε». Αλλά ούτε και την αναπαραγωγή επικίνδυνων για την υγεία fake news από χείλη πολιτικών. Γιατί όλα αυτά, δυστυχώς, τα λένε και τα κάνουν επώνυμα στελέχη και βουλευτές σας. Και είναι μία ευκαιρία σήμερα, κύριε Τσίπρα, να διαλέξετε ποιο πρόσωπο θέλετε να έχει τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ.
Προσωπικά δεν έχω να λογαριαστώ με κανέναν, αλλά έχω υποχρέωση να δώσω λογαριασμό σε όλους. Δεν θα παρασυρθώ σε εύκολες υποσχέσεις, ούτε σε απλοϊκά λόγια. Κινούμαστε αποφασιστικά αλλά και συνετά, με βήματα που στηρίζουν την οικονομία χωρίς να υπονομεύουν την αξιοπιστία της χώρας. Γιατί όσοι σήμερα σπεύδουν να ζητούν ατελείωτες παροχές, είναι σαν να στέλνουν από τώρα την Ελλάδα σε ένα καινούργιο Μνημόνιο. Ας προσέχουν λοιπόν τι ζητούν, διότι εκτίθενται.
Προσωπικά θα επιμείνω στη γλώσσα της αλήθειας και θα εξακολουθήσω να εμπιστεύομαι τους ειδικούς, τους επιστήμονες, τους τεχνοκράτες. Αυτούς που τόσο απαξιώθηκαν τα χρόνια της κρίσης και του λαϊκισμού.
Κάποιοι διάλεξαν, δυστυχώς, να δώσουν ιδεολογικό χρώμα σε αυτή την πανδημία. Μας είπαν ότι τάχα αφορά πλούσιους, χριστιανούς. Ότι συντελείται το τέλος του νεοφιλελευθερισμού. Μερικοί άλλοι έσπευσαν να μιλήσουν για θρίαμβο του κρατισμού. Λυπάμαι αλλά όλες αυτές οι αναλύσεις είναι απλά εκτός θέματος.
Σε αυτές τις στιγμές η μόνη ιδεολογία είναι η προφύλαξη της δημόσιας υγείας. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο salus patriae, μεγαλύτερη σωτηρία της πατρίδας, από τη σωτηρία των πολιτών της. Και το κράτος μας αποδεικνύει, ευτυχώς, ότι πράγματι μπορεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Ένα κράτος το οποίο προστατεύει αλλά δεν καταπιέζει, ένα κράτος το οποίο καθοδηγεί χωρίς να ποδηγετεί.
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, τα όπλα τα οποία σήμερα επιστρατεύουμε στην πρώτη γραμμή του πολέμου κατά του κορονοϊού δεν θα σιγήσουν την επόμενη μέρα. Όλα τα εργαλεία, τα οποία αναπτύσσουμε για τη θωράκιση της χώρας θα γίνουν τα μέσα για την ανοικοδόμηση του αύριο.
Μέσα σε αυτή την κρίση προχώρησε με πολύ μεγάλη ταχύτητα η πύλη gov.gr, η πύλη του νέου ψηφιακού κράτους. Ήδη υπηρεσίες από 49 δημόσιες δομές παρέχονται ηλεκτρονικά χωρίς ταλαιπωρία για τους πολίτες. Καταφέραμε και κάναμε σε λίγες εβδομάδες αυτά τα οποία προγραμματίζαμε να κάνουμε σε μήνες και αυτά τα οποία άλλοι δεν έκαναν για χρόνια.
Καθιερώθηκαν οι άυλες συνταγογραφήσεις. Πάνω από 700.000 μαθητές διδάσκονται για πρώτη φορά σε τέτοια κλίμακα μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή από δεκάδες χιλιάδες διδάσκοντες.
Και ο κόσμος της εργασίας γνώρισε νέες προσαρμογές. Και θέλω να τονίσω για ακόμα μία φορά και να το καταστήσω απολύτως σαφές ότι οι εξαιρετικές παρεμβάσεις που έγιναν στην εργατική νομοθεσία αφορούν μόνο -θα το ξαναπώ μόνο- την περίοδο της κρίσης.
Κοινή ανάγκη επιτάχυνε τη συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, ιδίως στον τομέα της υγείας, και φάνηκε ότι αυτή μπορεί όντως να εξοικονομήσει δυνάμεις, να εμπλουτίσει τον ιατρικό τεχνικό εξοπλισμό, να προάγει την τεχνογνωσία και τελικά να παράγει ένα καλύτερο αποτέλεσμα υπέρ του πολίτη.
Στην κρίση αυτή δεν στηρίζουμε απλά το Εθνικό Σύστημα Υγείας, το προετοιμάζουμε για την νέα του πορεία στον 21οαιώνα. Σήμερα είναι όρθιο, αύριο θα είναι ψηλότερο.
Από την περιπέτεια αυτή θα βγούμε σίγουρα λαβωμένοι, θα βγούμε όμως και κερδισμένοι. Με μεγαλύτερη πίστη στην ατομική ευαισθησία αλλά και στις συλλογικές μας δυνάμεις. Και έχοντας πλέον στο προσκήνιο τα πρόσωπα της άξιας, της φιλότιμης Ελλάδος. Είτε αυτά κρύβονται πίσω από τη μάσκα του νοσηλευτή, είτε μας συμβουλεύουν με τη σεμνή φωνή του καθηγητή κυρίου Τσιόδρα. Αυτά είναι τα πρόσωπα που αξίζουν στη σύγχρονη Ελλάδα.
Όλοι μας θα αφήσουμε πίσω τη σημερινή δοκιμασία έχοντας γίνει ωριμότεροι. Έχοντας εκπαιδευτεί περισσότερο στον εθελοντισμό, έχοντας εξοικειωθεί περισσότερο με τις μεγάλες δωρεές αλλά και τις μικρές δωρεές. Έχοντας εξοικειωθεί στην πρωτοβουλία αλλά και στην ομαδική δουλειά. Κυρίως όμως, έχοντας αποκαταστήσει και πάλι την εμπιστοσύνη των πολιτών προς την πολιτεία, προς το κράτος, αλλά και προς τον συμπολίτη τους.
Όλα αυτά συγκροτούν τον πατριωτισμό της ευθύνης και θα γίνουν και πάλι τα υλικά μιας γεωγραφικά μικρής χώρας αλλά με μεγάλους ανθρώπους, της αυριανής Ελλάδος.
Κλείνω, κύριε Πρόεδρε, με μία αναφορά του Γάλλου ιστορικού Jean Delumeau, ο οποίος έγραψε για τον φόβο στις επιδημίες. Διαβάζω: «Σε αυτές τις συνθήκες, συνθλίβεται η έννοια του μέσου ανθρώπου. Και τότε, μόνο δύο πράγματα μπορεί να είσαι, ή αδρανής ή ηρωικός. Τίποτα άλλο».
Σε αυτό το ερώτημα λοιπόν απαντάμε, αποφασίζοντας να αρθούμε πάνω από τις δυνάμεις μας και να υπερβούμε όλοι τον προσωπικό μας μέσο όρο όσο μαίνεται αυτή η μάχη, για να τον πάμε ακόμα ψηλότερα, όταν αυτή γίνει παρελθόν.
Μέχρι τότε, Μένουμε Σπίτι, σαν ελεύθεροι πολιορκημένοι, που επιλέγουν όμως να είναι πολιορκημένοι ακριβώς γιατί είναι ελεύθεροι.
Σας ευχαριστώ πολύ.
