Σε χρόνο ρεκόρ κατατέθηκαν 21 προγράμματα στην Κομισιόν

Ένα ασυνήθιστα θετικό ρεκόρ σημειώθηκε από την κυβέρνηση και το Υπουργείο Ανάπτυξης. Οι υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας ΕΣΠΑ κατάφεραν μέσα σε λιγότερο από τέσσερις μήνες να καταθέσουν το σύνολο των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ και έτσι η Ελλάδα να καταστεί η πρώτη χώρα που το πετυχαίνει αυτό. Μέχρι την Πέμπτη 11 Νοεμβρίου 2021, οι υπηρεσίες του υπουργείου Ανάπτυξης είχαν υποβάλει για έγκριση στις Βρυξέλλες, το σύνολο των Τομεακών αλλά και των Περιφερειακών Προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027.

Συνολικά, όπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου, υποβλήθηκαν οκτώ Τομεακά και 13 Περιφερειακά -το σύνολο 21 Προγράμματα. Το αξιοπερίεργο ωστόσο δεν είναι ότι η Ελλάδα είναι η χώρα που κατέθεσε πρώτη το σύνολο των Προγραμμάτων στο πλαίσιο της νέας Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ) μιας χώρας με την Ενωμένη Ευρώπη, αλλά το ότι το έπραξε με μεγάλη ταχύτητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι τώρα δεν έχει εγκριθεί το βασικό κείμενο στρατηγικής οποιασδήποτε άλλης χώρας από τα 26 κράτη-μέλη της Ε.Ε. Με άλλα λόγια, καμία άλλη χώρα δεν έχει λάβει έγκριση για το δικό της ΕΣΠΑ.

Αντίθετα η Ελλάδα, όχι μόνον έχει λάβει την έγκριση (12 Ιουλίου 2021), αλλά έχει υποβάλλει το σύνολο των εγγράφων/προγραμμάτων που το συνοδεύουν. Η «ξέφρενη» αυτή πορεία των υπηρεσιών του υπ. Ανάπτυξης και της ΓΓ ΕΣΠΑ, έχει βραχυκυκλώσει τις Βρυξέλλες, οι οποίες τώρα φαίνεται να επιχειρούν να κωλυσιεργήσουν την έγκριση των προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027. Δεν ήταν τυχαία η δήλωση επί ελληνικού εδάφους της Επιτρόπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις, κας Ελίζας Φερέιρα, η οποία ανέφερε ότι η Ελλάδα δεν έχει λόγους για να βιαστεί στην υποβολή των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ.

Συγκεκριμένα η Επίτροπος, στις δηλώσεις της που πραγματοποίησε μετά τις συναντήσεις που είχε τόσο με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη όσο και με την ηγεσία του υπ. Ανάπτυξης στο τέλος του περασμένου Σεπτέμβρη, ανέφερε ότι πόροι υπάρχουν για τη χώρα, τόσο από το προηγούμενο ΕΣΠΑ 2014-2020, όσο και από το Ταμείο Ανάκαμψης. «Δεν είμαστε σε μια κατάσταση κατά την οποία οι πόροι έχουν εξαντληθεί -υπάρχουν ακόμη κονδύλια- και παρόλο που η Ελλάδα έχει βελτιώσει την απορρόφηση του πολυετούς προγράμματος 2014-2020, υπάρχουν περιοχές με χρήματα που πρέπει να απορροφηθούν έως το 2023», είχε πει η κ. Φερέιρα, μετά τη συνάντησή της με την ηγεσία του υπ. Ανάπτυξης.

Επίσης η Επίτροπος πρότεινε η χώρα να επεξεργαστεί καλά τα προγράμματα, έτσι ώστε να προχωρήσει ταχύτερα η έγκρισή τους από τις κοινοτικές αρχές. «Έχουμε όλες τις προϋποθέσεις, αλλά ας μην βιαστούμε να τα κάνουμε όλα», είχε πει χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι «όταν ένα πρόγραμμα έρχεται επίσημα, αν είναι προετοιμασμένο καλά και κατανοητό και δεν υπάρχουν αμφιβολίες και emails μεταξύ των δύο πλευρών, εμείς μπορούμε να συμπιέσουμε τον χρόνο λήψης αποφάσεων».

Καλή η προετοιμασία των προγραμμάτων

Πρόκειται για πρωτόγνωρες δηλώσεις κοινοτικών αξιωματούχων, οι οποίοι στο παρελθόν … μαστίγωναν τις ελληνικές αρχές για να ολοκληρώσουν τις υποχρεώσεις τους προς τις κοινοτικές. Σημειώνεται ότι από τη στιγμή που υποβάλλεται ένα Τομεακό ή Περιφερειακό πρόγραμμα, βάσει των κανονισμών που διέπουν τις νέες ΣΕΣ, οι κοινοτικές αρχές έχουν περιθώριο πέντε μηνών για να το εγκρίνουν. Τα Τομεακά και Περιφερειακά προγράμματα του ΕΣΠΑ κατατέθηκαν από 12 Οκτωβρίου έως 11 Νοεμβρίου 2021 κι επομένως η έγκρισή τους μπορεί να γίνει μέχρι 12 Μαρτίου έως 11 Απριλίου.

Η χώρα ωστόσο θεωρεί ότι δεν πρέπει να εξαντληθούν τα όρια αυτά για πολλούς λόγους. Πρώτον, όπως αναφέρουν στελέχη του υπ. Ανάπτυξης, τα προγράμματα έχουν δουλευτεί πολύ καλά εδώ και πολλούς μήνες. Αρκετά σχέδια προγραμμάτων κατατέθηκαν στις κοινοτικές αρχές από το Πάσχα του 2021, ενώ οι δεύτερη έκδοσή τους που προέκυψε από την πρώτη διαβούλευση, υποβλήθηκε τον Ιούλιο, δηλαδή αμέσως μετά την έγκριση που έδωσε η κοινότητα στο βασικό κείμενο στρατηγικής του ΕΣΠΑ. «Επομένως τα Τομεακά αλλά και τα Περιφερειακά προγράμματα είναι καλά δουλεμένα», αναφέρει υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Ανάπτυξης.

Το δεύτερο που «καίει» τη χώρα, παρά το ότι το υφιστάμενο ΕΣΠΑ 2014-2020 διαθέτει πόρους, είναι το γεγονός ότι το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» μέσω του οποίου ενισχύονται οι επιχειρήσεις, έχει εξαντληθεί και μάλιστα υπάρχει υπέρβαση δαπανών, την οποία θα έλθει να κλείσει το νέο ΕΣΠΑ. Όπως έχει δηλώσει στο παρελθόν, τόσο ο υφυπουργός Ανάπτυξης αρμόδιος για το ΕΣΠΑ Γιάννης Τσακίρης, όσο και το Γενικός Γραμματέας του ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος, η χώρα θέλει να αποφύγει πάση θυσία ένα «χρηματοδοτικό κενό» στην ενίσχυση των επιχειρήσεων.

Έτσι όσο πιο νωρίς έλθει το νέο πρόγραμμα της ανταγωνιστικότητας, τόσο καλύτερα για τις ταμειακές διευκολύνσεις του οικονομικού επιτελείου, ενώ επιπλέον το υπουργείο και η κυβέρνηση θα αποκτήσει νέα εργαλεία χρηματοδότησης επιχειρήσεων.

Ο τρίτος λόγος έχει να κάνει με το ότι η κυβέρνηση δεν θέλει να χάσει το τέμπο που έχει δημιουργήσει στην ανάκαμψη της οικονομίας . Οι επενδύσεις αυξάνουν, το ίδιο συμβαίνει με το ΑΕΠ και την απασχόληση, ενώ ανεργία υποχωρεί. Η πορεία αυτή δεν πρέπει να ανακοπεί και μάλιστα με δεδομένο ότι μπήκαμε στον τρίτο χρόνο της διακυβέρνησης της χώρας από τη ΝΔ και πλέον μετρά αντίστροφα ο χρόνος για τις βουλευτικές εκλογές.

Τέλος, όλοι γνωρίζουν ότι το ΕΣΠΑ 2021-2027 θα αποτελέσει το εργαλείο ενίσχυσης των μικρομεσαίων της χώρας. Αν και το Ταμείο Ανάκαμψης έχει και αυτό περιλάβει προγράμματα ενίσχυσης μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ), εν τούτοις όλοι γνωρίζουν ότι θα στηρίζει μεγάλα επενδυτικά σχέδια, για επιχειρήσεις που θεωρούνται μεσαίες και μεγάλες για τα ελληνικά δεδομένα. Έτσι το ΕΣΠΑ 2021-2027 θα είναι το κατ’ εξοχήν εργαλείο στήριξης των δεκάδων χιλιάδων ΜΜΕ.

Ποια προγράμματα υποβλήθηκαν

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας ΕΣΠΑ & Δημοσίων Επενδύσεων τα προγράμματα που υποβλήθηκαν για έγκριση στην Κομισιόν είναι τα εξής:

ΤΟΜΕΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ (συνολικός προϋπολογισμός 16,6 δισ. ευρώ):

Ανταγωνιστικότητα (3.885,09 εκατ. ευρώ)
Ανθρώπινο Δυναμικό και Κοινωνική Συνοχή (4.161,59 εκατ. ευρώ)
Ψηφιακός Μετασχηματισμός (943,00 εκατ. ευρώ)
Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή (3.606,85 εκατ. ευρώ)
Μεταφορές (2.224,09 εκατ. ευρώ)
Πολιτική Προστασία (713,76 εκατ. ευρώ)
Αλιεία, Υδατοκαλλιέργεια και Θάλασσα (519,64 εκατ. ευρώ)
Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση (1.629,19 εκατ. ευρώ)

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ (8 δισ. ευρώ):

Πρόγραμμα Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης (639,10 εκατ. ευρώ)
Πρόγραμμα Κεντρικής Μακεδονίας (1.440,10 εκατ. ευρώ)
Πρόγραμμα Θεσσαλίας (553,89 εκατ. ευρώ)
Πρόγραμμα Ηπείρου (426,06 εκατ. ευρώ)
Πρόγραμμα Δυτικής Ελλάδας (628,45 εκατ. ευρώ)
Πρόγραμμα Δυτικής Μακεδονίας (394,11 εκατ. ευρώ)
Πρόγραμμα Στερεάς Ελλάδας (426,06 εκατ. ευρώ)
Πρόγραμμα Πελοποννήσου (410,09 εκατ. ευρώ)
Πρόγραμμα Ιονίων Νήσων (287,59 εκατ. ευρώ)
Πρόγραμμα Βορείου Αιγαίου (394,02 εκατ. ευρώ)
Πρόγραμμα Κρήτης (564,54 εκατ. ευρώ)
Πρόγραμμα Αττικής (1.616,99 εκατ. ευρώ)
Πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου (285,35 εκατ. ευρώ

Η στόχευση του νέου ΕΣΠΑ

Ο συνολικός προϋπολογισμός του ΕΣΠΑ 2021-2027 ανέρχεται σε 26,2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 20,9 δισ. ευρώ αποτελούν την Ενωσιακή Συμμετοχή και 5,3 δισ. ευρώ η Εθνική Συμμετοχή. Σύμφωνα με τη ΓΓ ΕΣΠΑ & Δημοσίων Επενδύσεων, τα νέα Προγράμματα αποτυπώνουν τις κατευθύνσεις της Επιτροπής και τις νέες αναπτυξιακές προτεραιότητες της χώρας μας. Ειδικότερα, οι συγχρηματοδοτούμενες δράσεις των νέων Προγραμμάτων αποσκοπούν στο να συμβάλουν αποφασιστικά:

Στον παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας μέσω της ψηφιακής και καινοτομικής αναβάθμισης κύρια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τις ερευνητικές υποδομές, τη βιομηχανία, την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων.
Στη βελτίωση της πρόσβασης στην απασχόληση και την ενίσχυση της απασχολησιμότητας του συνόλου του ανθρώπινου δυναμικού με ιδιαίτερη έμφαση στους νέους, την προώθηση ίσης πρόσβασης σε ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση, την κατάρτιση και δια βίου μάθηση, στην αντιμετώπιση της υλικής στέρησης, στην εξασφάλιση ίσης πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, στην προώθηση της κοινωνικής ένταξης.
Στην αναβάθμιση δημόσιων ψηφιακών υπηρεσιών και εφαρμογών προς τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, στην εξασφάλιση συνδεσιμότητας υπερυψηλής ταχύτητας και στην κάλυψη των αναγκών σε ψηφιακές δεξιότητες στο πλαίσιο της υποστήριξης του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας.
Στην προώθηση της μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας, των πράσινων και γαλάζιων επενδύσεων, της κυκλικής οικονομίας, του μετριασμού και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, της πρόληψης και της διαχείρισης των κινδύνων, και της βιώσιμης αστικής κινητικότητας. Αντιπλημμυρική προστασία, πρόληψη – μετριασμός και αντιμετώπιση επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής, Εξοικονόμηση – Ενεργειακή Αποδοτικότητα, Εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, Προώθηση παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ.
Στη μετάβαση σε μια οικονομία κλιματικά ουδέτερη, εστιάζοντας στην αναδιάρθρωση του παραγωγικού συστήματος, στην υποστήριξη του ανθρώπινου δυναμικού και των κοινοτήτων που πλήττονται από την απολιγνιτοποίηση, και στην άμβλυνση των αρνητικών συνεπειών στο περιβάλλον από την εξόρυξη και την παραγωγή ενέργειας από τον λιγνίτη, την υγεία και την ασφάλεια, καθώς και την πρόληψη της δημιουργίας νέων παραγόντων ρύπανσης.
Στην ανάπτυξη – αναβάθμιση των βιώσιμων αστικών μέσων μεταφοράς, την προώθηση των συνδυασμένων μεταφορών, την αναδιοργάνωση των αστικών οδικών μεταφορών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, την ολοκλήρωση των υποδομών του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου ΔΕΔ-Μ, την ανάπτυξη υπεραστικών και προαστιακών σιδηροδρομικών συνδέσεων, την ενίσχυση της συνδεσιμότητας των νησιών και τη βελτίωση της ασφάλειας μεταφορών.
Στη δημιουργία ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού μηχανισμού πολιτικής προστασίας που εστιάζει στην πρόληψη, την ετοιμότητα ανταπόκρισης και επέμβασης με στόχο την προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, του περιβάλλοντος, της πολιτιστικής κληρονομιάς, των υποδομών, των πλουτοπαραγωγικών πηγών, από φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές που προκαλούν ή ενδέχεται να προκαλέσουν καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης.

Πηγή