Κ. Καλαφατάκης: Το μετεκλογικό τοπίο για τον προοδευτικό χώρο

Του Κ. Καλαφατάκη

Στην πορεία προς τις Ευρωεκλογές δε φαίνεται να διαμορφώνονται σημαντικές αποκλίσεις από το πολιτικό πλαίσιο που υπάρχει στη χώρα την τελευταία τουλάχιστον 5ετία. Το κεντροδεξιό κόμμα της ΝΔ εκτιμάται ότι θα διατηρήσει μεγάλο κομμάτι της εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων (> 30%), παρόλο που η διακυβέρνησή της έχει συνοδευτεί από αμφιλεγόμενες αποφάσεις (π.χ. τρόπος διαχείρισης της πανδημίας) καθώς και σοβαρά σκάνδαλα/ ανεπάρκειες (π.χ. σκάνδαλο των υποκλοπών, δυστύχημα στα Τέμπη) που έχουν θέσει σε αμφισβήτηση τη διαχειριστική ικανότητα και το ηθικό υπόβαθρο των πρωταγωνιστών της. Ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ από την άλλη εκτιμάται ότι θα βρίσκονται εκλογικά σε μεγάλη απόσταση (και πάλι) από τη ΝΔ, και ενδέχεται ούτε το άθροισμα των ποσοστών τους να μην ισοσκελίζουν το αντίστοιχο του κυβερνώντος κόμματος, εξέλιξη που θα συνιστά πεδίο σοβαρού προβληματισμού, καθώς οι Ευρωεκλογές -ως ευκαιρία χαλαρής ψήφου- βοηθούν συνήθως τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Κι όλα αυτά σε μία ευρύτερη, πανευρωπαϊκή τάση ενίσχυσης των υπερ-συντηρητικών πολιτικών ρευμάτων.

Εφόσον οι συσχετισμοί αυτοί επαληθευτούν στην κάλπη, ο λεγόμενος «προοδευτικός χώρος» θα πρέπει να λάβει γενναίες αποφάσεις, αν επιθυμεί να πετύχει μία ουσιαστική πολιτική (και κοινωνική) αλλαγή για τη χώρα. Αποφάσεις που θα πείσουν τους Κεντρώους πολίτες, εκείνους που σήμερα στηρίζουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη με κριτική σκέψη (άρα με αρκετές δόσεις δυσαρέσκειας από τον 5ετή κυβερνητικό απολογισμό του) αδυνατώντας όμως να διακρίνουν μία αξιόπιστη εναλλακτική, ότι μπορούν να εμπιστευτούν ένα άλλο αφήγημα εξουσίας.

Αρχικά, ο «προοδευτικός χώρος» θα πρέπει να επανα-συστηθεί στους πολίτες με ειλικρίνεια και σαφήνεια. Ποιοι είναι οι πυλώνες του «σύγχρονου προοδευτισμού» και γιατί η ΝΔ δεν εφαρμόζει προοδευτικές πολιτικές; Αν ο «προοδευτικός χώρος» αδυνατεί να τεκμηριώσει με καθαρότητα τα σημεία ιδεολογικο-πολιτικής διαφοροποίησης από τη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη, δεν έχει λόγο ύπαρξης.

Έπειτα, και σε συνάρτηση με το παραπάνω, θα πρέπει να διαμορφώσει και να επικοινωνήσει προς κάθε γωνία της χώρας τους άξονες πολιτικής του, που να απαντούν στις προκλήσεις των καιρών. Πώς θα υπερβούμε τις (πολύ ανθεκτικές στο χρόνο) υστερήσεις της χώρας μας στο επίπεδο της δημόσια διοίκησης, της δικαιοσύνης και της ελλιπούς διάκρισης των εξουσιών, που τραυματίζουν τη Δημοκρατία μας; Πώς θα μετασχηματίσουμε την οικονομία μας ώστε να υπερβεί τις (επίσης χρόνιες) διαρθρωτικές της αδυναμίες, λαμβάνοντας υπόψιν πλέον κατά προτεραιότητα και την εξελισσόμενη παγκόσμια κλιματική κρίση; Θέλουμε ισχυρή δημόσια υγεία, παιδεία και πρόνοια, και αν ναι, πώς θα μπορούσαμε να διασφαλίζουμε τη βιωσιμότητα και ανθεκτικότητά τους χωρίς να τραυματίζεται η δημοσιονομική ισορροπία της χώρας; Πώς θα μπορούσε η χώρα να εκμεταλλευτεί την έκρηξη της τεχνολογικής προόδου, και πώς θα μπορούσε να τη συνδυάσει σε τομείς της οικονομικής δραστηριότητας με (εν δυνάμει) διεθνές συγκριτικό πλεονέκτημα; Μπορεί μία επιτάχυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης να βοηθήσει τη χώρα να διαχειριστεί πιο αποτελεσματικά κρίσιμες προκλήσεις όπως την ασφάλεια των συνόρων από εξωτερικές απειλές ή τη δημοσιονομική ευστάθεια, κι αν ναι, πώς θα μπορούσε η χώρα να γίνει καταλύτης μίας τέτοιας εξέλιξης;

Τέλος, ο «προοδευτικός χώρος» πρέπει να ενωθεί κάτω από τη σκέπη μίας κοινής κομματικής προσπάθειας, που να δημιουργεί τις ρεαλιστικές συνθήκες ανάδειξης ενός δεύτερου πολιτικού πόλου, απέναντι στη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη, εξέλιξη απολύτως απαραίτητη για την ομοιόσταση του δημοκρατικού μας πολιτεύματος. Οι προσωπικές ατζέντες, οι εγωισμοί και οι τακτικισμοί διαφόρων προσώπων που πρωταγωνίστησαν στο πολιτικό στερέωμα την τελευταία 10ετία δεν έχουν αφήσει τον «προοδευτικό χώρο» να αναγεννηθεί, και ο χώρος εμφανίζεται πολυδιασπασμένος. Κι όμως, υπάρχουν πολλά κόμματα που τοποθετούνται στον «προοδευτικό χώρο» στην Ελλάδα, και έχουν ίσως κάτι ουσιαστικό να πουν και να προσφέρουν, τόσο σε επίπεδο ιδεολογικό, όσο και σε επίπεδο πολιτικών προτάσεων και στελεχιακού δυναμικού. Χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγμα το ΚΟΣΜΟΣ, με την Εθνική Πράσινη Συμφωνία και το Βολτ Ελλάδας, με το Moonshot Electoral Programme, δύο κόμματα που έχουν καταθέσει ένα καινοτόμο, συνολικό σχέδιο για την επόμενη μέρα της χώρας και της ηπείρου μας. Ας ελπίσουμε ότι αυτή τη φορά οι καρεκλοκένταυροι της πολιτικής θα ερμηνεύσουν σωστά τα μηνύματα της κάλπης, και θα παραμερίσουν, για να δώσουν την ευκαιρία σε νέες ιδέες, οράματα, νέα προγράμματα και οργανογράμματα να επανα-καθορίσουν και τελικά αναγεννήσουν τον «προοδευτικό χώρο».

Κωνσταντίνος Καλαφατάκης

Ιατρός, Επίκουρος Καθηγητής Ιατρικών Νευροεπιστημών

Γραμματέας του Βολτ Ελλάδος